Annemiek Leclaire belde of ik in vakblad Villamedia wilde vertellen over ‘Het gesprek van m’n leven’. Een eervol verzoek waaraan ik graag heb voldaan. Vooral omdat het minder over mij dan over een paar andere mensen kon gaan en over een gebeurtenis die we nooit mogen vergeten. Annemiek heeft het, vind ik, mooi opgeschreven. Dank daarvoor.

27 jaar geleden speelden zich tijdens de val van Srebrenica ‘onder toeziend oog’ van Nederlandse VN- militairen, vreselijke taferelen af. Maar niet de massamoord op meer dan achtduizend mensen. Die had plaats buiten het zicht van Dutchbat, tientallen kilometers verderop. Toch houden media al decennialang hardnekkig -soms tegen beter weten in- vast aan de lezing dat ook dat op en rond de compound in Potocari gebeurde. Historici die de genocide onderzochten zijn verbijsterd dat deze zwarte bladzijde in de Europese geschiedenis tot op de dag van vandaag, vaak verkeerd geschreven wordt. Lees hier verder

Het NOS Journaal, Nieuwsuur en de dagbladen maken, over de genocide in Srebrenica, vaak dezelfde, fouten. Dat blijkt uit een speciale bijlage van Checkpoint, het magazine van het Veteraneninstituut.  Ook een prominent politicus, een theater en zelfs de Canon van Nederland slaan de plank mis. Het roept boze reacties op bij Dutchbatters. Uit dit onderzoek blijkt dat ze een punt hebben. Eén van hen doet zelfs aangifte tegen het NOS Journaal wegens laster. De rubriek heeft hem en z’n collega’s, vindt hij, van medeplichtigheid aan de massamoord in Bosnië beschuldigd. De hoofdredacteur houdt voet bij stuk. Historici die de val van de enclave onderzochten reageren verbijsterd.

Juli 1995. Massamoord in het hart van Europa. Onder leiding van generaal Ratko Mladic vermoorden Bosnisch Servische troepen meer dan achtduizend vluchtelingen. Mensen die bescherming zochten in de enclave Srebrenica. Een gebied dat door de Verenigde Naties tot zogenoemde safe area is verklaard. Dat blijkt het niet te zijn. Lichtbewapende Nederlandse blauwhelmen zijn niet in staat de opmars te stuiten, toegezegde luchtsteun blijft uit. Een colonne van tien tot vijftienduizend vooral mannen probeert door de bergen Tuzla te bereiken. Tijdens die zogenoemde ‘Mars van de dood’ worden velen van hen om het leven gebracht. Sommige hoofdstukken uit de geschiedenis van de genocide zijn en worden nog altijd verkeerd geschreven ook als het gaat om het internationale machtsspel dat  aan de val van de VN- enclave vooraf ging.

De voorbije week is vooral vanuit Nederlands perspectief teruggeblikt op de gebeurtenissen van 25 jaar geleden. Vandaag herdenken overal ter wereld ontheemde overlevenden, nabestaanden en ooggetuigen de genocide. De slachtpartij die Servische milities aanrichtten onder vijftien tot twintigduizend mensen die de enclave ontvluchtten. De Bosnische arts Ilijaz Pilav overleefde. Tien jaar later nodigt hij Dutchbat arts Ger Kremer en mij uit om mee te lopen en te herdenken…

Oud bevelhebber Hans Couzy (78) is overleden.

Eén van de hoofdrolspelers in het dossier Srebrenica. Mede verantwoordelijk voor het zenden van Nederlandse VN- militairen naar Srebrenica, een onmogelijke opdracht zoals de geschiedenis zo pijnlijk leerde. De loopbaan van de generaal maakt het schrijven van een positief in memoriam lastig. Over deze dode weinig goeds. Voor de waarheidsvinding is het heengaan van Hans Couzy een zegen.

July 11, rememberance day. 1995. the Fall of Srebrenica. He wasn’t in Bosnia this year, which he usually is since then. This time he was in the UK, invited by an organisation named ‘Remembering Srebrenica’. Docter Ilijaz Pilav survived the massacre 23 years ago. In an interview he tells about what happened. Hopefully he will do so many more times so we won’t forget.

Opnieuw werd de val van Srebrenica herdacht. Hij was er, bij wijze van uitzondering, dit jaar niet bij, althans niet in Bosnië: dokter Ilijaz Pilav. Op uitnodiging van de organisatie Remembering Srebrenica was hij in Groot Brittannië. In een interview op hun website doet hij zijn verhaal nog eens. En dat zal hij blijven doen zodat we niet vergeten…

“Nu er evident bij betrokkenen voorkennis was, is nader onderzoek naar wat er met die kennis gebeurd is, noodzakelijk.”

In de lente van 1995 probeert de NAVO de Servische agressie te stoppen met luchtaanvallen. De Serviërs reageren met het gijzelen van VN- militairen die ze vastketenen op strategische plekken om bombardementen te voorkomen. Eind mei pleit de Verenigde Naties ervoor de aanvallen te beëindigen. De Franse president Chirac en de Britse premier Major bellen met de Amerikaanse president Clinton en dringen aan op een besluit met dezelfde strekking. Uit de stukken die we in de documentaire tonen, blijkt dat Clinton’s belangrijkste adviseurs voor buitenlandbeleid op zondagmiddag 28 mei in Washington bijeenkomen. Ze buigen zich over het verzoek. Onder leiding van plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur Sandy Berger, komen ze tot de slotsom dat de luchtaanvallen op de Serviërs voor de ‘nabije toekomst’ inderdaad moeten worden opgeschort. Een besluit dat ze volgens een weergave van de bijeenkomst ‘in stilte’ nemen….

Eén hoofdstuk is gesloten, het boek nog lang niet…Meer informatie over Karemans en het dossier Srebrenica vind je hier

De Vlaams Nederlandse vereniging voor onderzoeksjournalistiek heeft de nominaties voor 2016 bekend gemaakt. De documentaire ‘Waarom Srebrenica moest vallen’ is genomineerd in de categorie audiovisueel.

Argos- journalisten Huub Jaspers en Maud van de Reijt beschikken over een nieuw document over het uitblijven van NAVO- luchtsteun tijdens de val van Srebrenica. Het stuk is, meldt Argos, gelekt ‘vanuit het circuit van de inlichtingendiensten’.

De regering Clinton nam ‘in stilte’ het besluit om ‘voor de afzienbare termijn’ geen luchtaanvallen meer uit te voeren op Servische doelen. Het toenmalige kabinet Kok wist van niets. De Servische generaal Ratko Mladic wist het wel: er zouden geen NAVO-luchtaanvallen volgen, toen zijn troepen in juli 1995 de aanval op de door Nederlandse VN-militairen beschermde enclave Srebrenica openden en ruim achtduizend mensen vermoordden.

In 2Doc: Waarom Srebrenica moest vallen (Human/ VPRO in samenwerking met Argos).

De kok van Srebrenica is dood. Abdullah Purkovic, Dule voor vrienden, werkte voor Artsen zonder Grenzen in de door Nederlandse VN- militairen beschermde enclave. Dule overleefde de massamoord die plaatsvond nadat de Serviërs de enclave in juli 1995 onder de voet liepen.

Thom Karremans was commandant van de Nederlandse VN-eenheid in Srebrenica toen de moslimenclave in juli 1995 door de troepen van de Servische generaal Mladic onder de voet werd gelopen. Duizenden Bosnische moslims werden daarbij vermoord. In KRO Profiel wordt Karremans geconfronteerd met zijn handelen in 1995. Via zijn advocaat probeert Karremans uitzending van de documentaire tegen te houden. Vergeefs.

Ger Kremer is voor zijn laatste missie in Uruzgan. Daar maakt hij de balans op terwijl hij op zijn operatietafel probeert slachtoffers van het geweld in leven te houden. Kremer ziet hoe het wapentuig evolueert en verwondingen en verminkingen steeds erger worden. Vaak onherstelbaar. Hij stopt er mee omdat hij merkt hoe het hem meer en meer bij de keel grijpt. De dreiging, de angst, de gewonden en de doden, ze hebben hun sporen achter gelaten en Ger Kremer blijvend veranderd.

Tien jaar na de massamoord op meer dan achtduizend Bosniers organiseert arts en overlevende Ilijaz Pilav een gedenkmars van Tuzla terug naar Srebrenica. Een tocht met getuigenissen van overlevenden over de horror van juli 1995. Een mars langs mijnenvelden en massagraven die herinneren aan de grootste moordpartij in naoorlogs Europa.

De parlementaire enquêtecommissie presenteert z’n eindrapport over Srebrenica: Missie zonder vrede. Den Haag maakt de politieke balans op. “Ik hoop dus dat de compassie met de mensen, met de nabestaanden in het gebied blijft, op een manier die ook wel bij de traditie en de stijl van Nederland hoort” , zei oud premier Kok tijdens zijn verhoor bij de enquête commissie. Maakt Nederland dat waar? Hoe is het zeven en half jaar na de val van Srebrenica met de mensen die de massamoord overleefden? Reporter reist hartje winter naar Bosnië en maakt de humanitaire balans op.

De val van Kok II naar aanleiding van het NIOD- rapport over Srebrenica. Een reconstructie van de gebeurtenissen aan de hand van (deels vertrouwelijke) gesprekken en interviews met direct betrokkenen. Over hoe premier Kok alle zeilen bij moest zetten om de regie te behouden , onderlinge telefoongesprekken tussen bewindslieden, een schoffering door de premier, een IKV- rapport met gelekte ministerraad- notulen, een geheime bijeenkomst in het Catshuis , de handgeschreven notities van een minister en een bewindsman die ‘matennaaier’ wordt. Reporter neemt u mee naar de geheimen van de Treves zaal.

Na een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) kreeg Netwerk het zogenoemde ‘feitenrelaas’ in handen. In het document zijn verklaringen vastgelegd die Dutchbatters hebben afgelegd. Ze werden, terug in Nederland, urenlang verhoord. De 245 pagina’s met verklaringen vormden de basis voor het debriefingsrapport dat toenmalig Joris Voorhoeve naar de Tweede kamer stuurde. Een reeks feiten is, blijkt nu, doelbewust buiten dat rapport en daarmee de openbaarheid gehouden. Het betreft ook mogelijke strafbare zaken. Ze werden in 1995 niet aan het Openbaar Ministerie gemeld. Inmiddels kan het OM geen vervolging meer instellen.

Uit het feitenrelaas blijkt tevens ook dat er al in 1995 een reeks verklaringen is afgelegd over het niet verlenen van medische hulp aan de burgers van Srebenica. Die verklaringen staan dus wel in het feitenrelaas maar ontbreken in het debriefingsrapport.

Minister De Grave reageert op de feiten.

Geen doofpot op Defensie concludeerde Jos van Kemenade. Maar hij heeft, zo bleek uit Deel II, een reeks aanwijzingen, verklaringen en documenten die op het tegendeel duiden, niet nader onderzocht terwijl hij er wel van op de hoogte was.

Ook brigade- generaal Roos van de Koninklijke Marechaussee wist, zo blijkt in Deel III, dat de feiten over het niet verlenen van medische hulp aan burgers in Srebrenica in de doofpot zijn gestopt.  Netwerk onthult een memo van Roos aan toenmalig minister van Defensie Voorhoeve.

Kamerleden zijn kritisch over het onderzoek van Van Kemenade en roepen op tot een parlementair onderzoek.

“Geen onbehoorlijke omgang met de waarheidsvinding”, stelt Van Kemenade. Hij onderzocht, in opdracht van de minister van Defensie, of er op het departement sprake is (geweest) van een doofpotcultuur. Uit onderzoek van Netwerk blijkt het tegendeel. Tijdens de val van Srebrenica verbood de Dutchbat- leiding medische hulp aan Bosnische vluchtelingen in Srebrenica. De feiten zijn, zo blijkt uit deel II,  door de landmachttop doelbewust verdonkeremaand.

Na meer dan tweehonderd WOB- verzoeken, kreeg Netwerk zo’n 180 documenten in handen. Allemaal hebben ze betrekking op Srebrenica. Er komen nieuwe feiten aan het licht. In deel I van een drieluik: Bevelhebber der landstrijdkrachten generaal Couzy probeerde een rapport geheim houden dat bestemd was voor de Tweede Kamer.

Inspectie Volksgezondheid over weigeren medische hulp door Dutchbat

“Het niet helpen van mensen is alleen aanvaardbaar als de omstandigheden dat echt onmogelijk maken. Ik denk dat in dit geval een andere beoordeling mogelijk was geweest. Temeer omdat er op dat moment nog geen andere slachtoffers waren onder de eigen militairen en de artsen nog niets anders te doen hadden. Er was tijd en ruimte ondanks de geweldige dreiging om deze mensen te bekijken en beoordelen en te kijken of ze geholpen hadden kunnen worden. En dat is niet gebeurd.” Dat zegt G Siemons, hoofdinspecteur volksgezondheid in Brandpunt.

Dutchbat weigerde medische hulp aan gewonde vluchtelingen in Srebrenica toen de troepen van generaal Mladic de enclave aanvielen. Dat blijkt op 26 november 1995 uit onderzoek van Brandpunt (KRO). De feiten staan niet vermeld in het zogenoemde ‘Debriefingsrapport’ van het ministerie van Defensie dat een maand eerder aan de Tweede Kamer is overhandigd. Een Kamermeerderheid wil opheldering.